NHỮNG CÔNG DỤNG TUYỆT VỜI CỦA THẢO DƯỢC THIÊN NHIÊN

 

 Thiên nhiên Việt Nam là một kho tàng tài nguyên vô giá với nguồn dược liệu đa dạng, bao gồm nhiều loại cây, động vật và  khoáng vật quý hiếm. Sự đa dạng về động thực vật của Việt nam đứng hàng thứ hai trên thế giới (chỉ sau rừng mưa Amazon) và có nhiều loài thực vật đặc hữu. 

Từ thời xa xưa khi cuộc sống của con người vẫn còn lạc hậu và thô sơ, Dược liệu đã là loại thuốc được sử dụng nhiều ở các nước phương Đông, trong đó có Việt Nam. Cha ông chúng ta đã biết rất nhiều cách để sử dụng Dược liệu trong việc chữa bệnh. Và đến ngày nay thì các bài thuốc sử dụng dược liệu xung quanh chúng ta để làm thuốc đã được dân gian lưu truyền và tập hợp lại.Nền y học cổ truyền Việt Nam dựa trên kinh nghiệm thực tiễn được tích luỹ qua hàng nghìn năm đã biết sử dụng nhiều loại dược liệu tự nhiên này để làm thuốc chữa bệnh.

Ngày nay, mặc dù có rất nhiều loại thuốc chữa bệnh tác dụng nhanh chóng, hiệu quả. Các loại thuốc tây y thường có tác dụng rất nhanh chóng và hiệu quả trong việc chữa trị bệnh tật.Tuy nhiên, thuốc tây y lại là con dao hai lưỡi đối với sức khỏe con người.Khi sử dụng thuốc trong một thời gian dài hoặc với liều lượng cao sẽ dẫn tới những ảnh hưởng xấu tới các cơ quan trong cơ thể, nhất là gan và thận. Do chức năng chính của gan và thận là bài trừ chất độc ra khỏi cơ thể nên khi sử dụng nhiều thuốc tây y khiến hai bộ phận này phải làm việc quá sức, dẫn đến suy giảm chức năng gan, thận.

Chính vì vậy mà những người bắt buộc phải sử dụng thuốc và sử dụng trong thời gian kéo dài đều tin tưởng những thảo dược thiên nhiên thay để bảo vệ sức khỏe trong việc phòng và điều trị bệnh. Để tiện lợi cho người sử dụng, chúng ta đã sản xuất thành công nhiều loai thuốc chữa bệnh có tinh chất từ thảo dược thiên nhiên, hiệu quả tuy không mạnh mẽ bằng thuốc tây hay thuốc biệt dược nhưng lại an toàn cho sức khỏe bởi nó không hoặc rất ít gây ra tác dụng phụ cho cơ thể. Trên thế giới, dược liệu cũng được sử dụng phổ biến với hơn 84% dân số thế giới sử dụng thuốc có nguồn gốc là dược liệu.

Vậy dược liệu là gì?

   Dược liệu có nguồn gốc từ nhiều thành phần khác nhau trong tự nhiên như từ động vật, vi sinh vật hay phổ biến nhất là các loại thảo dược tốt cho sức khoẻ của con người. Dược liệu có thể là toàn bộ hoặc một bộ phận của một cây, một con vật hoặc có thể là một vài bộ phận của chúng. Những sản phẩm được tách chiết từ cây, động vật như tinh dầu, sáp, dầu mỡ, gôm có thể dùng làm thuốc cũng thuộc phạm vi dược liệu.

Tác dụng của dược liệu trong điều trị bệnh đã được nghiên cứu và chứng minh bởi các thầy thuốc y học cổ truyền và các công trình nghiên cứu khoa học từ chuyên gia. Ngoài công dụng chữa bệnh, dược liệu còn chứa các thành phần giàu dinh dưỡng, giúp hồi phục sức khỏe con người tốt hơn.

Các nguồn dược liệu chính hiện nay

   Dược liệu được phát triển dần về số lượng và chất lượng thông qua quá trình đấu tranh với bệnh tật của con người. Từ xưa đến nay, nhiều nguồn dược liệu đã được các thầy thuốc tìm ra và ứng dụng hiệu quả vào việc chữa bệnh. Dưới đây là một số nguồn dược liệu chính:

1. Các loài thực vật

Đây là nguồn dược liệu chính trong y học hiện nay. Các loại dược liệu từ thực vật thường có sẵn trong tự nhiên, sau thiếu dần phải gieo trồng, thu hái mới có được. Nhân dân ta ngày trước thường gọi các dược liệu thực vật bản địa là thuốc Nam. Những loại phải nhập từ Trung Quốc, Triều Tiên về thì gọi là thuốc Bắc. Ngày nay, nhiều loại dược liệu quý lại được bào chế để trở thành thành phần quan trọng của thuốc Tây.

Một số dược liệu nổi tiếng được điều chế thành thuốc với dạng bào chế hiện đại như kim tiền thảo, dây thìa canh, cà gai leo… Hay những dược liệu quen thuộc như: Quế, tỏi, bạc hà, nghệ, hương thảo… Ngoài ra, nhiều hoạt chất sinh học được phân lập từ thực vật như atropin, ephedrine, morphine, cafein, axit salicylic, digoxin, colchicin… có ứng dụng rất cao đối với y học hiện đại.

Cà Gai Leo (Solanum hainanense Hance)

Dây thìa canh (Gymnema sylvestre (Retz.) R.Br.ex Schult)

• Cà Gai Leo có công dụng: Chữa tê thấp, đau nhức xương khớp, phù thũng, ho gà, rắn cắn, viêm gan, giải độc gan, mụn nhọt, lở ngứa (Rễ sắc uống)
• Dây thìa canh có tác dụng làm giảm đường huyết, giảm nồng độ LDL-cholesterol, triglicerid trong máu, ngăn ngừa xơ vữa mạch máu, giảm huyết áp ở bệnh nhân có cao huyết áp. Lá cũng dùng làm thuốc dễ tiêu hoá, còn dùng tán thành bột để chống độc, ở Ấn Độ, người ta dùng đắp lên vết cắn và dùng sắc uống trong để trị rắn độc cắn. Ở Trung Quốc, người ta dùng cả cây bỏ rễ và quả làm thuốc trị phong thấp tê bại, viêm mạch máu, rắn độc cắn, trĩ và các vết thương do dao, đạn; còn dùng diệt chấy rận.
• Cây đinh lăng là một trong những thảo dược lâu dời và rất phổ biến ở nước ta. Lá, thân và cả rễ đinh lăng được sử dụng để điều trị bệnh sỏi thận, tiêu viêm, giảm sưng phù rất hiệu quả. Loại thảo mộc này rất dễ trồng và sử dụng cũng không quá cầu kỳ như một số loại thảo dược khác.
• Cây cam đắng được dùng trong y học cổ truyền nhằm điều trị các bệnh sung huyết ngực, bệnh về đường tiêu hóa. Ngoài ra nó còn được dùng để hỗ trợ việc giảm cân.
• Cây lô hội hay còn gọi là nha đam có tác dụng chữa lành vết thương, vết lở loét hay làm dịu nhanh chóng các vết bỏng. Nhờ có lớp gel mà lô hội giúp tạo ra một màng bảo vệ bên ngoài vết thương, đồng thời kích thích cho vết thương tạo ra các mô, đẩy nhanh quá trình lành vết thương.
• Nhân sâm trước đây là một loại thảo mộc quý hiếm, do chúng chỉ mọc ở những nơi có địa hình hiểm trở và sống lâu năm nên khó tìm và rất đắt đỏ. Tuy nhiên, từ khi con người biết được giá trị của loại thảo mộc này thì đã đem nhân giống và trồng nhiều để thu hoạch củ. Nhân sâm được dùng như một loại thuốc bổ cơ thể, giúp giảm stress, tăng cường trí nhớ và hễ miễn dịch, bổ sung năng lượng giúp cơ thể khỏe mạnh. Ngoài ra chúng còn được sử dụng để chiết xuất ra tinh chất giúp làm đẹp da cho chị em phụ nữ.
• Tỏi và gừng cũng là một thảo dược có công dụng chữa bệnh rất tốt và được sử dụng rộng rãi.
• Cây tầm ma thì lại được dùng để trị bệnh đường tiết niệu, viêm bàng quang và tuyến tiền liệt cho nam giới.

2. Một số loài động vật

 Dược liệu từ động vật tuy không chiếm số lượng nhiều như động vật nhưng vẫn được ứng dụng nhiều trong y học. Đặc biệt, chúng thường mang lại hiệu quả điều trị khá cao. Nguyên liệu dùng làm thuốc có nguồn gốc từ động vật có thể là cả con (tắc kè, rắn…) hoặc sản phẩm hay một bộ phận của động vật (như mật ong, sữa ong chúa, mề gà, mai mực…).

Đặc biệt có trường hợp của loại dược liệu đông trùng hạ thảo. Theo các nghiên cứu chỉ ra đây không phải là một loài thực vật hay động vật cụ thể. Đông trùng hạ thảo thực tế là một loại dạng ký sinh giữa trứng của loài bướm thuộc chi Thitarodes và loại nấm Ophiocordyceps sinensis bám vào và sống ký sinh trên vật chủ.

3. Các loại vi sinh vật

Vi sinh vật là những loài có khả năng tự tổng hợp, chuyển đổi một số chất thành những dạng có dược tính và công dụng hữu hiệu trong việc chữa trị bệnh. Trường hợp thường thấy nhất là lên men. Cụ thể trong y học đã áp dụng men rượu (Saccharomyces cerevisiae) để chữa bệnh sốt rét hay sản xuất insulin từ việc lên men của vi khuẩn E.coli.

Các cách sử dụng dược liệu

Hiện nay, con người đã sáng tạo ra được rất nhiều cách sử dụng dược liệu để chữa bệnh. Vậy các cách sử dụng thuốc dược liệu là gì? Xem ngay những cách phổ biến nhất dưới đây:

• Trà hay nước sắc: Một cách thường thấy với trà là sấy khô dược liệu thành dạng trà túi lọc để giữ được đặc tính trong quá trình vận chuyển đến người dùng cuối. Dạng thứ hai là sắc thuốc. Người ta thường kết hợp các loại dược liệu và đun sắc trong nhiều tiếng để có thể sử dụng như là một loại vị thuốc, trị các chứng bệnh theo kê đơn và hướng dẫn từ thầy thuốc.
• Dạng cồn thuốc: Phổ biến nhất ở dạng này là rượu thuốc và cồn ngọt. Các loại thuốc này được chế biến chuyên dụng bằng cách pha dung môi 100% thuần ethanol với cây dược liệu. Quá trình sau chiết xuất từ cồn thuốc sẽ có tỷ lệ ethanol lưu lại vào khoảng 25% hoặc những trường hợp cụ thể lên đến 90%. Sau đó hỗn hợp này được chiết xuất thành dạng lỏng hoặc dạng khô (viên nén) để sử dụng.
• Dạng tinh dầu: Thường thấy ở các loại thuốc như dầu gió, thuốc mỡ, dầu thoa, kem hoặc các dạng dung dịch lỏng khác.
• Dạng bột cốm: Dạng bột cốm được sản xuất bằng cách đưa nguồn dược liệu thô vào sản xuất từ các hệ thống cô chiết, cô cao, sấy phun sương để đưa ra thành phẩm là dạng bột cốm. Có thể hoà tan vào nước và sử dụng trực tiếp.

Nhưng ngày này thì chúng ta thường hay sử dụng Dược liệu từ các loại thực vật nhiều hơn so với từ các loại khác. Những công dụng tuyệt vời của các loại thảo dược thiên nhiên giúp cho con người khỏe mạnh hơn.

Các loại dược liệu tuy có tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng vẫn cần tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ để có hiệu quả tốt nhất.  Hãy tìm hiểu và lựa chọn cho mình loại thảo dược phù hợp nhất.

ST. (Tài liệu tra cứu dược liệu)